YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ’NDE YENİ DÖNEM BAŞLADI
Yatırım teşvik sisteminde 2012/3035 nolu karar sona erdi. Sanayileşme hareketlerinde, endüstriyel yatırımlarda büyük önem taşıyan yatırım teşvik sistemi yenilendi.
30/5/25 tarihli ve 32915 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 29/5/25 tarihli ve 9903 tarihli Karar ile yeni yatırım teşvik sistemi kararı yayınlanarak 13 senedir geçerli olan 2012/3035 nolu karar sona erdirilmiş oldu.
Bu karar değişikliği ile yeni teşvik alacak olan yatırımcılar yeni asgari tutarlara, desteklenen ve desteklenmeyen sektörlere yönelik yeni listelere, yeni belge çeşitleri ve yeni destek başlıklarına göre teşvik sisteminden yararlanıyor (gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, SGK prim desteği, vergi indirimi, faiz ve kar payı desteği, makine desteği, yatırım yeri tahsisi) olacaklar.
Yatırım teşvik sistemi 3 temel başlığa göre şekilleniyor;
- Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi’
- Sektörel Teşvik Sistemi
- Bölgesel Teşvik Sistemi
BURDUR’DA YILLARDIR KONUŞULAN TARTIŞILAN BU KONU, HEP BEKLENDİ!..
Hatırlanacağı üzere; Burdur’da uzun yıllardır teşvik, özel teşvik beklentileri gündemde olan konu başlığı... “Kalkınmada Öncelikli İller” arasında girmek 1990’lı yılların en güncel konusu, beklentisi idi... 90’lı yıllarda ve 2000’li yılların başında kalkınmada öncelikli iller arasına girmek, Burdur ile ilgili her brifingde, her ortamda dile getirilen bir konu olarak hafızalarda yer edindi.
Daha sonra AK Parti iktidarları döneminde teşvik sistemi yenilenerek, bölgelere göre teşvikler belirlenmeye başladı. Burdur ili bu modelde üçüncü bölgede yer aldığı için, teşvik, destekler beklentisinde umduğunu bulamıyordu... 4, 5 ve 6’ncı bölgelere yatırım yapma, yatırımcı çekme daha cazip olduğu için, Burdur sanayi yatırımlarında, dış yatırımcıyı Burdur’a kazandırma anlamında arzuladığı noktaya bir türlü gelemedi!
Oysa; çevresindeki illere göre Antalya, Denizli, Isparta üçgeninde arzuladığı gelişme ivmesini yakalayabilmesi için Burdur’un sanayi teşviklerine daha çok ihtiyacı vardı. Fakat; sanayi teşvik bölgeleri illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerine, bununla ilgili göstergelere göre belirlendiği için Burdur sanayi teşviklerinde alt bölge desteklerinden yararlanamadı.
Burdur’un gelişmişlik göstergelerinde; “kişi başına düşen araç sayısı, kişi başına düşen banka mevduat rakamları gibi meşhur verilerin yanı sıra eğitim, sağlık ve diğer alanlardaki ana göstergelerin olumlu olması, daha alt bölgelerde yer almasına hep engel oldu.
Ve; 13 yıl sonra değişen yeni teşvik düzenlemesinde de Burdur yine 3. bölgede yer alıyor. Bu nedenle Burdur sanayi yatırımlarında yine beklediği ilgiyi bulamama ihtimali yüksek.
Çünkü; yatırımcı hele bu zor koşullarda, devletin sanayi teşviklerinde indirimin, desteklerin daha fazla olduğu alt bölgelere, 4, 5 ve 6. bölgelere yönelme olasılığı kuvvetle muhtemel...
Burdur’un o arzuladığı endüstriyel hareketliliğe kavuşabilmesi için özel sektör, yatırımcı vergi, SGK indirimleri, yer tahsisi gibi desteklere bakıyor. Bu destekler de alt bölgelerde hele 5 ve 6. bölgede daha fazla olduğu için yatırımcı dezavantajlı yerleri tercih edebiliyor.
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi:
Yatırımlarda Devlet Yardımları Kararı kapsamında Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi üç programdan oluşmaktadır. Bu programlar kapsamına giren yatırımlar proje bazında değerlendirilecek ve destekleme kararı ilgili Komitelerce verilecek
YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİNDE YENİ DÖNEM
Bu uygulamalar kapsamında desteklenen yatırımlar aşağıda destek unsurlarından faydalanacak:
DESTEK UNSURLARI
Gümrük Vergisi Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Faiz ve Kar Payı Desteği
Makine Desteği (Yeni bir destek olarak eklenmiştir.)
Yatırım Yeri Tahsisi
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi altındaki yatırımlar için “makine desteği” adı altında bir nakit destek öngörüldü ve faiz desteği tutarları artırıldı.
Sektörel Teşvik Sistemi
Genel Teşvik Sistemi sonlandırılırken, teşvik sistemine dahil edilmeyen sektörlere ve ürünlere yönelik yatırımlarda kullanılan makine ve teçhizatın gümrük vergisi muafiyeti de kaldırıldı.
DESTEK UNSURLARI
Gümrük Vergisi Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Faiz ve Kar Payı Desteği
Yatırım Yeri Tahsisi
Not: Sigorta Primi İşveren Hissesi ve Sigorta Primi desteklerinden sadece Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ve bölgesel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen yatırımlar faydalanacaktır.
SGK işveren hissesi desteği
Sigorta primi desteği (6.bölge yatırımları)
6. Bölge illeri, Depremden etkilenen 65 ilçe ve Cazibe Merkezleri programındaki iller en yoğun istihdam teşviklerinden yararlanan yerler olacak.
ÖNEMLİ BAŞLIKLAR:
Bölgesel Teşvik Haritası Yenilendi
Türkiye’nin yatırım teşvik bölgeleri yeniden düzenlenerek, bazı illerin teşvik bölgeleri değiştirildi. Bu değişiklik, yatırımcıların desteklerden yararlanma koşullarını etkilemekte...
Asgari Sabit Yatırım Tutarı güncellendi
Asgari sabit yatırım tutarlarında da güncellemeye gidilerek 1’nci ve 2’nci bölgelerde 12.000.000 TL diğer bölgelerde ise 6.000.000 TL olarak değiştirildi.
Not: Sabit yatırım tutarı hesaplamasında faiz ve kar payı desteği ile makine desteği ödemeleri düşülmeden hesaplanacaktır. Ancak vergi indirimi desteğinin uygulanması için baz alınacak olan Sabit Yatırım Tutarı faiz ve kar payı desteği ile makinde desteği ödemeleri düşülerek hesaplanacaktır.
Sektörel olarak Yatırım türlerine göre ayrıca belirtilen yatırım tutarları sağlanması gerekmekte...
Yeni Destek Unsuru Makine Desteği
Yeni karar ile Türkiye Yüzyılı Hamlesi Programı kapsamında desteklenen yatırımlar için düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesinin yatırım süresi içerisinde temin edilecek olan ve diğer masrafları hariç sadece makine ve teçhizatın birim fiyatı 2.000.000 TL ve üzerinde olan makine ve teçhizatın bedelinin %25’i yatırımcıya geri ödenecek.
Not: Makine desteği tutarı Teknoloji Hamlesi Programı ve Kalkınma Hamlesi Programında sabit yatırım tutarının %15’ni aşmamak kaydı ile 240.000.000 TL’yi, Stratejik Hamle Programında ise 15’ni aşmamak kaydı ile 180.000.000 TL’yi geçemeyecek.
Not: Makine Desteğinden faydalanan yatırımlara faiz ve kar payı desteği uygulanmayacak.
Öncelikli Sektörler Listesi değişti
Yüksek teknoloji, yeşil enerji ve dijital dönüşüm gibi alanlar öncelikli sektörler olarak tanımlanmış ve bu sektörlerdeki yatırımlar için ilave destekler öngörülmüştür. GES ve RES Yatırımları Öncelikli Yatırımlar Arasına Alındı.
İmalat sanayi firmalarının öz tüketimine yönelik gerçekleştirilecek olan enerji üretim faaliyeti kapsamında bağlantı anlaşmasındaki güç ile sınırlı olan GES ve RES yatırımları öncelikli yatırımlar arasına alındı.
Stratejik Yatırımlar Stratejik Hamle Programı oldu
Sabit Yatırım Tutarları da artırıldı. Bu kapsamda desteklenecek olan Yüksek Teknoloji yatırımlarında 100.000.000 TL diğer yatırımlarda ise 200.000.000 TL olarak belirlendi.
Asgari 50.000.000 TL tutarındaki Yeşil Dönüşüm Programı ve Dijital Dönüşüm programı kapsamında desteklenecek yatırımlar da değerlendirme sürecinden muaf tutularak program kapsamında destelenebilecek.
Karar Kapsamında Tarih Sınırlaması
Yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Kararından sadece 30.12.2030 tarihine kadar müracaat edecek olan yatırımlar faydalanabilecek.
Karar kapsamındaki yerel yatırım konuları her yıl ocak ayında 5 yıllık kalkınma planı, Orta Vadeli Program, Cumhurbaşkanı yıllık programı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı görüşü kapsamında yenilenebilecek.
Sonuçlandırılmamış müracaatlar ile ilgili olarak; bu kararın yürürlüğe girdiği tarih itibari ile Sonuçlandırılmamış müracaatlar önceki karar kapsamında sonuçlandırılır. Ancak yeni teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaatlar talep edilmesi halinde bu karara istinaden değerlendirilir.
Yeni yatırım teşvik sistemi yürürlüğe girdi
Karar ile kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda üretim ve istihdamın artırılması, Türkiye'nin kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığı azaltacak ve uluslararası rekabet gücünü artıracak katma değeri yüksek yatırımların özendirilmesi amaçlanıyor.
Ayrıca, işletmelerin yeşil ve dijital dönüşümlerinin hızlandırılması, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik yatırımların desteklenmesi hedefleniyor.
Yeni sistemle finansman ve istihdam destekleri de artacak. Stratejik hamle kapsamında yatırım tutarının yüzde 15'i ve 180 milyon liraya kadar nakdi destekler, yatırım tutarının yüzde 40'ı oranında kurumlar vergisi teşviki verilecek. Yatırımla oluşacak istihdam kapsamında çalışanların sigorta primi işveren payı 8 yıl boyunca karşılanacak. Organize sanayi bölgelerinde oluşturulan rezerv alanlarda uygun koşullarda yer tahsisi imkanı sunulacak.
Teknoloji ve yerel kalkınma hamleleri kapsamında yatırım tutarının yüzde 20'si ve 240 milyon liraya kadar nakdi destekler ve yatırım tutarının yüzde 50'si oranında kurumlar vergisi teşviki sağlanacak.
"Yatırımları hızlandırmak üzere finansman destekleri sağlayacağız"
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla yeni teşvik sistemini değerlendirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan kararla yürürlüğe giren yeni yatırım teşvik sisteminin hayırlı olmasını temenni eden Kacır, "Yatırımları hızlandırmak üzere finansman destekleri sağlayacağız. Yatırım kredilerinde 11,5 ila 18,4 puan faiz-kar payı desteği ile yatırım tutarının yüzde 20'sine ve 240 milyon liraya varan teşvikler sunacağız." ifadelerini kullandı
Kacır, yatırımcının finansman yükünün azalacağının ve yatırım iştahının artacağının altını çizerek, yeni teşvik sisteminin daha seçici ve odaklı olacağını vurguladı.
En güçlü destekleri, "Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi" programında sunacaklarına dikkati çeken Kacır, şunları kaydetti: "Teknolojik Hamle kapsamındaki yüksek katma değerli yatırımlara, Yerel Kalkınma Hamlesi'yle her şehre özgü 4 yatırım konusuna ve stratejik hamle ile belirlenen dış ticaret dengesini iyileştirici yatırımlar ile 'dijital ve yeşil dönüşüm' yatırımlarına ayrıştırıcı teşvikler vereceğiz. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlar için öz kaynakla yapacakları makine alımlarına, makine bedelinin yüzde 25'ine, yatırım tutarının yüzde 15'ine ve 240 milyon liraya kadar nakdi destek sunacağız. Yeni teşvik sisteminde, yatırıma katkı olarak sunduğumuz kurumlar vergisi indirimi, yatırım tutarının yüzde 20'si ila yüzde 50'si olacak."
"İstihdam teşviklerini daha yüksek limitlerde ve uzun sürelerde sunacağız"
Güncelledikleri Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi doğrultusunda istihdam teşviklerini 6 bölgede kademeli olarak uygulayacaklarını bildiren Kacır, istihdam teşviklerini daha yüksek limitlerde ve daha uzun sürelerde sunacaklarına işaret etti.
Kacır, deprem bölgesinde verilecek desteklere de değinerek, "6. Bölge illeri depremden çok yoğun etkilenen 65 ilçe ve Cazibe Merkezleri Programı'ndaki iller en yoğun istihdam teşviklerinden yararlanan yerler olacak. Buralardaki OSB'lerde çalışanların SGK primi işveren paylarını 14 yıl, çalışan paylarını 10 yıl hükümetimiz karşılayacak. İl merkezlerinden ciddi düzeyde daha az gelişmiş olan 289 ilçeye bir ileri bölge teşviki sunarak, kalkınma ve refahı tüm ülkeye daha hızlı yayacağız." değerlendirmesinde bulundu.
"Yatırımları hedef sektörler başlığında adresledik"
Kapasite fazlası olan sektörlerde verimli olmayacak yatırımları teşvik sisteminden çıkardıklarını vurgulayan Bakan Kacır, yeni teşvik sisteminde destekleyecekleri yatırımları hedef sektörler başlığında adreslediklerini ifade etti.
Kacır, programlarda tanımlanmamış sektörler ve ürün gruplarına yönelik yatırımları teşvik etmeyeceklerini bildirerek, şunları kaydetti: "Genel Teşvik Sistemi'ni sonlandırdık. Böylelikle teşvik sistemine dahil etmediğimiz sektörlere ve ürünlere yönelik yatırımlarda kullanılan makine ve teçhizatın gümrük vergisi muafiyetini kaldırdık. Yerli makine üreticilerimizi koruduk. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlara OSB'lerde oluşturulan rezerv alanlarda, uygun koşullarda yer tahsis edilecek. 1. Bölge'deki (en yüksek sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyindeki illerdeki) makine ve teçhizatın, 4., 5. ve 6. bölgeye taşınması ile gerçekleşen yatırımlar için taşındıkları bölgedeki istihdam teşviklerini uygulayacağız. Böylelikle sanayi tesislerinin özellikle Marmara Bölgesi'nden, Anadolu şehirlerine taşınmasını sağlayacağız. OSB'lerde ve endüstri bölgelerinde gerçekleşen yatırımlara bir üst bölge illerinde uyguladığımız - daha ileri - teşvikleri sunarak planlı sanayileşmeyi destekleyeceğiz. Yeni yatırım teşvik sistemi 31 Aralık 2030 tarihine kadar sürecek."
Yatırıma hem faizde hem tutarda destek
Yeni yatırım teşvik sistemi finansman destekleri ile beraber geldi. Yatırım kredilerinde 11,5 ila 18,4 puan faiz-kâr payı desteği ile yatırım tutarının yüzde 20'sine ve 240 milyon liraya varan teşvikler sunulacak.
"Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı" Resmi Gazete'deyayımlandı. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlar için öz kaynakla yapacakları makine alımlarına, makine bedelinin yüzde 25'ine, yatırım tutarının yüzde 15'ine ve 240 milyon liraya kadar nakdi destek verilecek.
Sigorta prim desteği var
Yeni sistemle finansman ve istihdam destekleri de artacak. Stratejik hamle kapsamında yatırım tutarının yüzde 15'i ve 180 milyon liraya kadar nakdi destekler, yatırım tutarının yüzde 40'ı oranında kurumlar vergisi teşviki verilecek.
Yatırımla oluşacak istihdam kapsamında çalışanların sigorta primi işveren payı
8 yıl boyunca karşılanacak. Organize sanayi bölgelerinde oluşturulan rezerv alanlarda uygun koşullarda yer tahsisi imkanı sunulacak. Teknoloji ve yerel kalkınma hamleleri kapsamında yatırım tutarının yüzde 20'si ve 240 milyon liraya kadar nakdi destekler ve yatırım tutarının yüzde 50'si oranında kurumlar vergisi teşviki sağlanacak.
Adım adım teşvik sistemi
YATIRIM İŞTAHI ARTACAK: Bakan Kacır, yatırımcının finansman yükünün azalacağını, yatırım iştahının artacağını belirterek "Yeni Teşvik Sistemi daha seçici ve odaklı olacak" dedi ve şu bilgileri verdi:
DİJİTAL VE YEŞİL DÖNÜŞÜM: Her şehre özgü 4 yatırım konusuna ve Stratejik Hamle ile belirlenen dış ticaret dengesini iyileştirici yatırımlar ile dijital ve yeşil dönüşüm yatırımlarına ayrıştırıcı teşvikler vereceğiz. Öz kaynakla gerçekleştirilecek makine alımlarına, makine bedelinin yüzde 25’ine, yatırım tutarının yüzde 15’ine ve 240 milyon TL’ye kadar nakdi destek sunacağız.
VERGİ İNDİRİMİ: Yatırıma katkı olarak sunduğumuz KV indirimi, 20 ila yüzde 50 düzeyinde olacak. Güncellediğimiz Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi doğrultusunda istihdam teşviklerini 6 bölgede kademeli olarak uygulayacağız.
İSTİHDAM TEŞVİKLERİ: İstihdam teşviklerini daha yüksek limitlerde ve daha uzun sürelerde sunacağız. 6. Bölge illeri, depremden çok yoğun etkilenen 65 ilçe ve Cazibe Merkezleri programındaki iller en yoğun istihdam teşviklerinden yararlanan yerler olacak. Buralardaki OSB’lerde çalışanların SGK primi işveren paylarını 14 yıl, çalışan paylarını 10 yıl hükümet karşılayacak. İl merkezlerinden ciddi düzeyde daha az gelişmiş olan 289 ilçeye bir ileri bölge teşviki sunulacak.
HEDEF SEKTÖRLER: Kapasite fazlası olan sektörlerde verimli olmayacak yatırımları teşvik sisteminden çıkardık. Programlarda tanımlanmamış sektörler yönelik yatırımları artık teşvik etmeyeceğiz. Genel Teşvik Sistemini sonlandırdık. Teşvik sistemine dahil etmediğimiz sektörlere ve ürünlere yönelik yatırımlarda kullanılan makine ve teçhizatın gümrük vergisi muafiyetini kaldırdık. Yerli makine üreticilerimizi koruduk.
KALKINMA HAMLESİ: Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlara OSB’lerde oluşturduğumuz rezerv alanlarda, uygun koşullarda yer tahsis edeceğiz. 1. Bölgedeki makinelerin, 4., 5. ve 6. Bölgeye taşınması ile gerçekleşen yatırımlar için taşındıkları bölgedeki istihdam teşviklerini uygulayacağız. Böylelikle sanayi tesislerinin özellikle Marmara Bölgesinden, Anadolu şehirlerine taşınmasını sağlayacağız.
PLANLI SANAYİLEŞME: OSB’lerde ve Endüstri Bölgelerinde gerçekleşen yatırımlara bir üst bölge illerinde uyguladığımız daha ileri teşvikleri sunarak planlı sanayileşmeyi destekleyeceğiz. Yeni Yatırım Teşvik Sistemi 2030 yılı sonuna dek sürecek.”
