Anadolu’da yerel basın, gazeteler, neredeyse son bir yıldır büyük bir dönüşümün, değişimi yaşamakta!.. Basın tarihine geçen, tarihi bir değişim sürecinden geçiyoruz... Elbette; insan hayatında, toplumların ve ülkelerin serüvenlerinde olduğu gibi; basının, medya sektörünün de inişli-çıkışlı dönemleri, sancılı süreçleri hep olmuştur... Lakin; basın mesleği, gazetecilik uğraşı, doğası, yapısı gereği diğer sektörlere göre, derin değişimlere, dönüşümlere, yeniliklere, teknolojiye daha açık, yatkın bir sektördür. Şöyle bir geçmişe baktığımızda, zaman yolculuğuna çıktığımızda, Türkiye’de yerel basının, Anadolu’da gazetelerin ekonomik zorlukları kadar teknolojik gelişmeler, yenilikler, yaşanan değişikliklere uyum, entegre olma çabası da hep öne çıkan temel, yapısal meseleler olarak karşımıza çıkmaktadır. Adeta; maddi problemler kadar, medya sektöründeki değişimi yakalamak, yeniliklere adapte olmak, bizim mesleğimizin olmazsa olmazlarından biri olmuştur. Zaten, medyada tarih boyunca değişimi yakalayanların ayakta kaldığını, yayınlarına devam ettiğini, değişimi anlamayanların, anlamak istemeyenlerin, yeniliklere, teknolojik gelişmelere yatırım yapmayanların ise, bir süre sonra yok olup gittiği gerçeğiyle yüzleşiyoruz. İşte; Türkiye’de Cumhuriyet’in 100. yılını kutlamaya hazırlandığımız şu günlerde yerel gazeteler, köklü bir değişimi tecrübe ediyor, tanıklık ediyor. ‘Tarihi bir dönüşüm’ nitelemesi de boşuna bir benzetme değil. Çünkü; bu değişime entegre olanların yayıncılık serüvenine devam edeceği, gazetecilik mesleğini yaşatacağı bir döneme giriyoruz. Peki; bu değişimin nedeni, kaynağı ne? Öncelikle bu soruyu doğru bir zemine, kurguya oturtabilirsek, değişim olgusunu sağlıklı bir şekilde ortaya koyabilirsek, medyadaki dönüşüm sürecini çok daha doğru anlayabilir, özümseyebiliriz. 2000’li yıllarda günlük hayatımıza giren internetin, her geçen sene ağırlık kazanması. Dönüşümü tetikleyen ana unsur, internet... Artık; internet, günümüz modern dünyasında, dijital çağda, hayatımızın bir parçası. Teknolojinin bu denli etkili olduğu günümüzde, pek çok değişim, mesleklerdeki dönüşüm, teknoloji, internet kaynaklı... İşte; medya sektörü de bu teknoloji rüzgârından en derin biçimde etkilenen sektörlerin başında geliyor. Aslında; yazımın başında da vurgulamaya çalıştığım gibi, medya, gazetecilik uğraşı zaten hep teknoloji ile birlikte evrilen, gelişen bir sektör, meslek oldu, günümüze dek... Ve; 2000’lerde önce internet devrimi, internetin yaygınlaşması, sonrasında da sosyal medyanın ortaya çıkması, küresel çapta büyük popülerlik kazanmasıyla birlikte, teknoloji, sosyal ağlar, sosyal medya araçları, iletişim mecralarını da dönüştürmeye başladı. Bir zamanların en önemli kitle iletişim araçlarından biri olan kağıt baskı gazeteler, kan kaybetmeye, ‘ürün, değerini, niteliğini’ kaybetmeye başladı. Yazılı basın, 2010’ların ortasından itibaren gerek dünyada gerek ülkemizde, internet ve sosyal medya ile birlikte güç kaybetti, etkisi giderek azaldı. Çünkü; habere erişim, haberin yaygınlaşması, habercilik, haber alma ihtiyacı, internet ve sosyal medya ağlarıyla birlikte şekil, yöntem değiştirdi. ‘Hız, zaman, anında erişim, görsel içerikler’ gibi avantajlar yazılı basına büyük darbe vurdu! Tüm bu teknolojik değişimler, medya’yı derinden etkilerken, yazılı basın, kağıt baskı gazeteler, çok fazla ekonomik kayba da uğradılar. Artık; kağıt baskı gazeteler eskisi kadar para kazanamıyordu, reklâm alamıyordu... Çünkü; gazeteler rağbet görmüyor, eskisi gibi okunmuyordu!.. Tüm dünyada gazetelerin yaşadığı bu durum, Türkiye’de ise, 2018 Ağustos kur krizinden sonra daha da olumsuz bir hal aldı. Dünyada tüm kağıt baskı gazetelerin yaşadığı sorunlara, Türkiye’de, Anadolu’da yerel basında ‘girdi maliyetleri’ sorunları da eklendi. Gelirlerin azaldığı, giderlerin ise, sürekli yükseldiği bu kısırdöngüye, 2020’den sonra pandemi süreci, korona salgını eklendi. Pandemi dönemi ile birlikte internet, teknoloji devrimi, kağıt baskı gazeteleri daha da olumsuz etkilerken, internet haberciliği iyice güç kazandı. Artık; bu şekilde Türkiye’de, hele Anadolu’da kağıt baskı gazetelerin yaşaması, yayınlarını sürdürmesi mümkün değildi. Bir yanda ekonomik zorluklar (kur sürecine yüksek enflasyon da eklendi) diğer tarafta ise, teknolojik gelişmeler, internete uyum sağlama gerekliliği... İşte; böyle bir açmaz, derin sorunlar yumağında, Türkiye’de basın, yazılı basın denilince ilk akla gelen kurumlardan biri olan Basın İlan Kurumu (BİK) devreye girdi. 1961 yılından bu yana 62 yıldır, kağıt baskı gazetelerde resmi ilanların ve resmi reklâmların yayımlanmasına aracılık eden, gazetelerin en büyük paydaşı olan BİK, geçtiğimiz yıl yerel gazetelerin internete, teknolojik gelişmelere uyum sağlaması noktasında çok önemli, radikal adımlara öncülük etti. Artık; zaman kağıt baskı gazeteler için daralıyordu... Bu şekilde interneti dikkate almadan, internet haber siteleri ile kağıt baskı gazeteleri entegre etmeden, gazetelerin yayınlarını sürdürmesi hiç te mümkün gözükmüyordu. “Yeni bir soluğa, anlayışa, kavrayışa” ihtiyaç vardı... İşte; BİK gerek ekonomik sıkıntıları, daralan resmi ilan pastasını, reklâmları, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartları da dikkate alarak, geçtiğimiz yıl Ekim ayı içerisinde TBMM’de yasalaşan basın kanunundaki değişiklikler sonrası hazırladığı, hayata geçirdiği yeni mevzuatı, yönetmeliği ile Anadolu’da yerel basını, yeni döneme, değişen şartlara karşı hazırlama misyonunu yerine getirmek için düğmeye bastı. Evet; bu yeni yasal düzenlemeler, “yerel gazeteleri, internet haber siteleri ile bütünleştirme hedefi”, basın tarihimizde yeni bir milat, köklü dönüşümün başlangıcıdır. Bu süreç, değişimi yakalama, gazeteleri internet ile birlikte entegre ederek, ayakta tutma arayışının, somut bir yansımasıdır... “Peki; neler değişti, yerel gazetelerde, özellikle 1 Nisan’da yeni yönetmeliğin uygulanmaya başlaması, devreye girmesiyle birlikte...” Öncelikle; şu noktanın altını kalın bir şekilde çizmek, vurgulamak gerek... Hiçbir yasa, yönetmelik, mevzuat tam anlamıyla mükemmel, tüm ihtiyaçlara, sorunlara çözüm üreten metinler değildir. Hukuki metinler, ihtiyaçlar doğrultusunda, yaşanan gelişmeler, şartlar karşısında zamanla değişime, restorasyona uğrar zaten. Elbette; BİK’in hayata geçirdiği internet haber siteleri ile ilgili yasal düzenlemelerine pek çok eleştiri, öneri dile getirilebilir. Ama, öncelikle bu yazının amacı eksikliklerden ziyade, ‘niyeti, yaklaşımı, istikametin doğruluğunu’ öne çıkarmak üzerine dayanıyor. BİK’in yapmak istediği, ‘yerel gazeteleri, çağın şartlarıyla buluşturma, entegre etme çabası’ çok doğru, isabetli bir yaklaşım, gerçekçi bir hedeftir. Günümüzde, hele Türkiye’de gazetelerin ‘sadece resmi ilan alarak yayınlarını sürdürmesi’ dijital çağın teknolojik yeniliklerine direnmesi, rekabet edebilmesi hiç te mümkün değil. Öncelikle bu gerçeği kabul edelim. İşte; bu noktada BİK’in yeni yasal düzenlemeleri, “internet haber sitelerini kurumsallaştırması, resmi ilanları da yayımlama hakkı, imkanı sunarak, ekonomik problemler karşısında yeni bir gelir seçeneği üretmesi, kadro istihdamı ile birlikte yeni çalışanlara iş sahası açması” gibi olumlu gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. İnternet haber sitelerini, gazeteleri ile bütünleştirenler, pek çok kazanım elde etmiştir. Elbette; her değişim de yaşanan sancıları bizler de yaşıyoruz, belli bir süre daha yaşamaya devam edeceğiz... En başta; ekonomik sorunlar, maalesef azalan ilanlar, düşen ilan pastası belimizi büküyor! İnternet üzerinden ilan alma hakkı gibi ikinci bir gelir imkanına kavuştuğumuz halde, maddi anlamda halen rahatlayamadık! En başta personel giderleri, maaşlar olmak üzere girdi maliyetleri, internet sitelerimizi güçlendirme anlamında yaptığımız yatırımları da eklediğimizde, giderlerimiz gelirlerin üstünde!.. Mali sorunlar, karşımızdaki en büyük tehdit olmaya devam ediyor. Lakin; yerel gazeteler, internet haberciliğine, haber sitelerine yaptıkları yatırımı, şu son 6 aydır hız kazanan uğraşlarımızı, sadece ekonomik açıdan, rakamlar, ilan gelirleri üzerinden bakma, değerlendirme yanılgısına düşmemelidir. Çünkü; bu mecra, uzun soluklu, sabır isteyen bir alan... İnternet yayıncılığı, 24 saat yayıncılık, internet haber sitesi, iyi bir ekip, iş birliği, koordinasyon, organizasyon becerileri kadar, zaman isteyen, uzun yıllara dayalı yapılacak bir iş... ‘Hemen öyle, gelsin paralar, ilanlar’ şeklindeki kısa vadeli yaklaşımlar, kağıt baskı gazetelerin yaptığı ‘resmi ilana bağımlı’ hatalı yayıncılık anlayışı, internet haber sitelerinde yapılmamalı, bu mecra, asla “ilana dayalı site” modeline dönmemelidir. İnternetin ruhu, değişim, dönüşümün çok hızlı olduğu yeni medya alanında, ‘istikrar, zaman, sabır’ unsurları başarının şifreleri arasında yer almaktadır. Bizler, yıllardır ıskaladığımız, yabancı kaldığımız, yeterince ilgi göstermediğimiz, anlayamadığımız bu alanı yaklaşık 1 senedir, özellikle de Nisan ayından bu yana son 6 aydır doldurmaya, hakkını vermeye çalışıyoruz. Elbette; yılların ihmali, öyle, hemen 6 ayda gidermek mümkün değil. Zaman gerekiyor, süre lazım, sabır gerek... Bu işi gerçekten, hakkıyla, iyi yapmak isteyenlere, devletimiz, BİK, yeni bir kanal açmıştır. Bu imkanı Anadolu’da yerel basın çok iyi değerlendirmeli. Yerel gazetelerimizin yaşaması da internete uyum çabalarımızla, entegre olmamızla çok yakından ilgili. İnternet yayıncılığını başarıyla yapanlar, teknolojik gelişmelere, yeniliklere uyum sağlayanlar, bu sektörde var olmaya devam edecek. BİK’in öncülüğünde gazeteler, internet işine sarılmış, internet yayıncılığının farkına varmıştır. Şu 6 ay içerisinde habercilikte pek çok yeni gelişmeyi öğrenme fırsatı yakaladık. Hangi haberlerin daha çok ilgi gördüğünden, okunduğundan tutun etkili, merak uyandıran başlığa kadar, etiketleme, sosyal ağlarda paylaşma, tık, hit, seo çalışması ve daha birçok uygulamayı tecrübe ediyor, her geçen gün kendimizi geliştiriyoruz. Her ne kadar ekonomik şartlar bizi zorlasa da ‘kur krizi, pandemi, yüksek enflasyon şartları’ derken, BİK’in düzenlemesi sayesinde Anadolu’da yerel basın interneti, internet haberciliğini öğrenmek, kavramak zorunda kalmış, bu süreç, dinamik, iyice hız kazanmıştır. Gerçekten bu mesleği sevenler, gazetecilik mesleği yapmak isteyenler, internet haber siteleri sayesinde bu mesleklerini icra etme, sürdürme şansı, edindikleri bu yeni kültürü gelecek kuşaklara, yeni meslektaşlarımıza aktarma fırsatı da yakalamakta... İşte; bu noktada, bu sürecin mimarlarını, düzenlemelerin arkasında dimdik duran BİK Genel Müdürü Cavit Erkılınç’a, BİK yönetimine, BİK çalışanlarına da teşekkür ediyorum. Hepimizin daha birçok eksiği var... Gidilecek daha çok yol, yapılacak daha çok iş var... Zamanla süreç içerisinde mecrayı anladıkça, değişime entegre oldukça gerek BİK, gerek gazeteler ve internet haber siteleri önümüzdeki süreçten güçlenerek çıkacaktır. İlerleyen zamanda aksayan yönler, gerçekten bu işi yapanlar kaldığında mevzuat, bir şekilde talebe ve ihtiyaçlara göre güncellenecektir. Zaten; BİK’in prensipleri değişen şartlara göre kendini yenileme esasına dayanmaktadır. Teknik bilgiler, diğer talepler teferruattır. Aslolan, iyi niyet, hedeftir, odaklanacağımız husus, ‘dijitalleşme’ olmalıdır. Bir şekilde yerel gazeteler, Anadolu basını, hepimiz internet yayıncılığını tam anlamıyla yapmak, hakkını vermek zorundayız. Basın tarihinde bu “dijitalleşme adımı” mutlaka hak ettiği yeri alacaktır. Kürşat Tuncel - Burdur Yeni Gün gazetesi, burduryenigun.com internet haber sitesi sahibi