TBMM Genel Kurulu'nda, iki haftadır görüşmeleri süren, kamuoyunda 'Dezenformasyonla mücadele yasası, internet yasası, sosyal medya düzenlemeleri” gibi adlarla da olarak bilinen, 'Basın Kanunu ve Bazı Kanlarda Değişiklik yapılmasına Dair' kanun teklifi görüşülerek kabul edildi.
Dezenformasyon Yasası, muhalefetin itirazlarına karşın Meclis’ten geçti
AK Parti ve MHP’nin “dezenformasyonla mücadele” gerekçesiyle hazırladığı, muhalefetin ve basın meslek örgütlerinin “sansür yasası” olarak nitelendirdiği Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
Hazırlanan yasa teklifinin 25 ve 26. maddeleri, yazılı basını, Anadolu’da yerel gazeteleri endişelendirirken (internet sitelerine de resmî ilan yolunun açılmasıyla birlikte, zaten büyük ekonomik sıkıntılar içinde olan gazetelerin gelir kaybına uğrayacağı kaygısı) 29. maddesi de ‘ifade özgürlüğünü kısıtlayacağı’ kaygısıyla yoğun eleştiri almıştı…
Muhalefetin, yasa metninden çıkarılması veya öngörülen cezanın indirilmesi, sanıkların tutuksuz yargılanması yönündeki uzlaşma çağrılarına karşın, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçunu” düzenleyen 29’uncu madde, değişiklik yapılmaksızın geçti.
Buna göre, “halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse” 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabilecek.
Anadolu’da gazeteleri endişelendiren resmî ilan ile ilgili düzenlemeler de aynen geçti. Basın kuruluşları bu düzenlemelerle yazılı basına darbe vurulduğu kaygısını yinelerken, Basın İlan Kurumu (BİK) ise aksine, gazetelerin internet yoluyla ikinci bir gelir seçeneğine kavuşacağını dile getiriyor.
CHP yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvuracak. Yasanın en tartışmalı maddesi olan 29. maddenin görüşmelerinde Meclis’te tansiyon daha da yükseldi.
Çarşamba gecesi, maddenin görüşmelerine geçilmesi üzerine CHP Muğla Milletvekili Burak Erbay bu yasayla gençlerin özgürlüğünün elinden alınacağını belirterek, yanında getirdiği çekiçle telefonunu kırdı. Arkasından da CHP milletvekilleri ayağa kalkarak yaklaşık 10 dakika boyunca, alkışlar ve “sansüre hayır”, “29’a hayır” sloganları ile teklifi protesto etti.
İnternet siteleri basın yasası kapsamına alındı
Yasa ile internet, haber siteleri de “süreli yayın” olarak tanımlanarak, Basın Yasası kapsamına alındı. Böylece gerekli koşulları taşıyan internet haber sitesi çalışanlarına da basın kartı verilebilecek. Diğer süreli yayınlar gibi, internet haber sitelerinin iletişim bilgilerinin kolaylıkla erişilebilir bir biçimde paylaşılmasını zorunlu hale getiriyor. Haber siteleri faaliyet gösterdiği işyeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, elektronik tebligat adresi, iletişim bilgileri ile yer sağlayıcısının adını, kendi sitelerinden ilan etmek zorunda olacak. Ayrıca bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
Haber siteleri de faaliyet alanlarına ilişkin beyanname vermek zorunda olacak ve bu beyannamede elektronik tebligat adresleri de yer alacak. Haber sitelerinin de süreli yayın kapsamına alınması nedeniyle, "yargının iş yükünün artacağı" gerekçesiyle, beyannamenin Cumhuriyet savcılıkları yerine Basın İlan Kurumu'na verilmesini öngören düzenlemeden ise vazgeçildi.
Kabul edilen önergeyle, beyannamelerin Cumhuriyet Savcılıkları’na verilmesi uygulamasına devam edilecek.
Beyanname yükümlülüğünü yerine getiremeyen veya görülen eksiklikleri iki hafta içinde düzeltmeyen haber sitesi, "süreli yayın" hakkını kazanamayacak. Haber siteleri gelen itirazlarla ilgili tekzip yayımlamakla yükümlü olacak.
Buna göre haber siteleri düzeltme ve cevap istemini, en geç bir gün içinde aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfada olmak üzere bir hafta süreyle yayınlanacak.
Yasayla basın kartı verilmesi ve iptaline ilişkin koşullar yeniden belirlendi.
Genel Kurul’da yapılan değişiklikle Basın Kartı Komisyonu’nun üye sayısı Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde bulunan en fazla basın kartı sahibi üyesi olan meslek kuruluşlarının da temsil edilmesi için 19’a çıkarıldı. Basın kartı başvuruları İletişim Başkanlığı’na yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek.
