Türkiye’den ABD’ye kaçırılan 9 parçadan oluÅŸan 6 tarihi eser, Antalya Müzesi’nde düzenlenen törenle iade edildi. Manhattan Bölge Savcılığı, Amerikan İç Güvenlik ve Ä°stihbarat Birimi (HSI) , Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Antalya ve Burdur müze müdürlükleri, New York Kültür ve Tanıtma MüşavirliÄŸi ve Tanıtma Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışmalarıyla, Anadolu’daki antik kentlerden yaÄŸmalanarak ABD’ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciÄŸi, Apollon heykelciÄŸi, Kusura tipi idol, düver piÅŸmiÅŸ toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahit yeniden Türkiye’ye kazandırıldı.
Yurt dışına kaçırılan 6 tarihi eser Türkiye’ye iade edildi
GeçtiÄŸimiz Pazar günü komÅŸu ilimizde Antalya Müzesi’nde, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake ve ABD’nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus’un katıldığı törenle eserlerin teslim sözleÅŸmesi imzalandı. “Yarım asırdır onların peÅŸini bırakmadık”
Bakan Ersoy, yaptığı konuşmada, yıllar önce bulunduğu topraklardan ayrılan eserlerin, önemli emekler ve hukukun üstünlüğü ilkesi çerçevesinde yeniden ait olduğu yere iade edilmesi dolayısıyla bir araya geldiklerini söyledi.
İadesi sağlanan eserlerin her birisinin seyrinin farklı olduğunu belirten Ersoy, ait oldukları topraklardan koparılan eserlerin peşini yarım asırdır bırakmadıklarını vurguladı.
Ersoy, 1967’de ABD’de açılan sergide yer alan bir grup bronz heykelin Türkiye kökenli olduÄŸunun deÄŸerlendirildiÄŸini ancak nereye ait olduÄŸunun bilinmediÄŸini hatırlatarak, şöyle devam etti: “Bu eser lerin nereye ait olduÄŸunu ispatlamak için büyük bir mücadeleye giren Jale Ä°nan Hoca, 1970’li yıllarda Burdur’da yer alan baÅŸka bir bronz heykel buluntusundan haberdar oluyor. Söz konusu heykeli, ABD’de gördüğü örneklerle karşılaÅŸtırdığı zaman, kökenlerinin Burdur ilimizin sınırları içinde yer alan Bubon Antik Kenti olduÄŸunu anlıyor. Bunun üzerine alanda kazılara baÅŸlıyor ve sergide yer alan heykeller ile alanda bulduÄŸu heykel kaidelerinin üstündeki yazıtları eÅŸleÅŸtiriyor. Bu çalışması dünya çapında kabul görüyor. Ama bütün bu çabalar, eserlerin ülkemize iadesi için yeterli olmuyor.”
“Çok tiziz bir çalışma yürüttük”
Bakan Ersoy, milattan sonra 1. ve 2. yüzyıllara ait olan ve Ä°mparator Lucius Verus’un tasvir edildiÄŸi heykelin sanatsal özellikleri açısından son derece etkileyici bir eser olduÄŸunu vurguladı.
Bubon dosyalarının yıllar içindeki olumsuz dönüşlere raÄŸmen yeniden açılmasına karar verdikleri bir dönemde, Manhattan Bölge Savcılığı’nın Amerikan İç Güvenlik ve Ä°stihbarat Biriminin iÅŸbirliÄŸiyle bir soruÅŸturma yaptığını öğrendiklerini ve bir yılı aÅŸkın süreyle tüm enerjilerini bu konuya yoÄŸunlaÅŸtırdıklarını bildiren Ersoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hem Jale Ä°nan’ın hem Özgen Acar’ın yaptıkları araÅŸtırmalar sonucunda zamanında elde edilmiÅŸ verileri kullandık, köy sakinleriyle görüş- meler yaptık, eski ve orijinal fotoÄŸraflar bulduk, kolluk arÅŸivindeki belgeleri kullandık. Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı tarafından hazırlanan dosya ile bilimsel argümanlarımızı güçlendirdik. Çok tiziz bir çalışma yürüttük ve yüzlerce sayfalık klasör oluÅŸturduk. Bizden heykelin kaidesi üzerinde kalan ayak izleri ile heykelin ayak uzunluÄŸunu kıyaslamamız istendi. Kacakçılık Dairemizle iç içe çalışan Burdur Müzesi uzmanlarımız ölçümleri yeniledi ve çalışmaları fotoÄŸraflarla belgeledi. Heykelin ayak ölçüsüyle bizim alanda aldığımız ölçünün tuttuÄŸunu teyit ettik. Bu haberin ardından eserin ait olduÄŸu topraklara geri dönmesinin önünde bir engel kalmadı.”
Yeniden Türkiye’ye kazandırılan eserlerinin Balıkesir, Afyonkarahisar ve Burdur kökenli olduÄŸunu kaydeden Ersoy, bilgi ve belgelerin ABD’ye iletilmesi sonrasında tamamlanan soruÅŸturmalar kapsamında eserlerin ait olduÄŸu topraklara iade edildiÄŸini söyledi.
Ersoy, “Hem yarım asırlık bir sürecin en azından bir kısmının tamamlanmasına ÅŸahit ve destek olmaktan hem de bu varlıkların ülkemizin kültürel mirasına katkısını görmekten ötürü çok mutluyum. Bu süreci titizlikle koordine eden Albay Matthew Bogdanos, HSI Özel Ajanı Robert Mancene, Savcılık uzmanları Apsara Iyer ve Daniel Healey’e teÅŸekkür ederim.” ifadelerini kullandı.
“Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık”
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ülkesi ile Türkiye arasında kültür mirasını koruma anlaÅŸmasını imzaladıklarını belirterek, “Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iÅŸ burada bitmeyecek.” dedi.
Büyükelçi Flake, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile, Türkiye’deki antik kentlerden yaÄŸmalanarak ABD’ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciÄŸi, Apollon heykelciÄŸi, Kusura tipi idol, düver piÅŸmiÅŸ toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahdin Antalya Müzesinde düzenlenen iade törenine katıldı.
“EÅŸsiz eserleri nereye aitse oraya döndürmek zorundayız”
ABD’nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus ise çalınmış ve yaÄŸmalanmış kültür varlıklarının iadesinin, ABD ve Türkiye’nin yan yanaya çalışmasının ürünü olduÄŸunu anlattı.
Bogdanus, “YapılabileceÄŸin en iyisini gösterdik, yaptık. Dostlukla, dürüstle bir iÅŸin nasıl yapılabileceÄŸini gösterdik.” ifadelerini kullandı.
New York’taki Kültür Varlıklarını Koruma Ajansı ile 35 ülkeden yaÄŸmalanmış kültür varlıklarının peÅŸinde olduklarını vurgulayan Bogdanus, bugün 6 önemli hazinenin, ait olduÄŸu ülkeye döndüğünü kaydetti.
Bakan Ersoy, Büyükelçi Flake, Bogdanus ve protokol üyeleri, teslim sözleşmesinin imzalanmasının ardından Antalya Müzesini gezdi.
Yabancı konuklara daha önce ABD’den Türkiye’ye iade edilen “Yorgun Herakles”in de aralarında bulunduÄŸu tarihi eserler hakkında bilgi verildi.
Ä°ade edilen eserler
Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemi sütunlu lahit parçaları, milattan sonra 140-150 yıllarına tarihlendiriliyor. Lahit parçaları, üzerinde betimlenen sahnelerde Herakles, Thesus, ve Akhilleus gibi kahramanların bir arada gösterilmesi nedeniyle ünik olarak deÄŸerlendiriliyor. Burdur’un Bubon Antik Kenti’nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma Ä°mparatoru Lucius Verus’un insan boyu- tundaki bronz heykelinin, antik kentteki Sebasteion yapısında gerçekleÅŸtirilen kaçak kazılarda ele geçirildiÄŸi ve yasa dışı yollardan yurt dışına çıkarıldığı biliniyor. Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen mermer “kusura tipi idol”, Batı Anadolu’da milattan önce 3 binde yaygın olarak görülen ÅŸematize edilmiÅŸ kadın figürlerinden. Milattan önce 3. yüzyıl Helenistik döneme ait, oturur ÅŸekilde tasvir edilmiÅŸ Attis heykelciÄŸinin, Anadolu kökenli olduÄŸu stilkritik incelemelerle saptandı. Frig ve Yunan mitolojisine göre Attis, ana tanrıça Kybele’nin sevgilisi veya eÅŸi ya da oÄŸlu olarak görülüyor, bazı kaynaklarda ise rahip olarak görülüyor. Roma dönemine ait Apollon heykelciÄŸi, milattan sonra 1-2. yüzyıla tarihlendiriliyor. Isparta’nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti’ne ait düver piÅŸmiÅŸ toprak levha ise Frig dönemine ait.
İmparator Verus’un bronz heykeli Türkiye’de
Anadolu’dan koparılan, aralarında Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli ile Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli sütunlu lahit parçalarının da bulunduğu eşsiz tarihi miras, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın titiz çalışmasıyla ABD’den iade edildi.
ABD’de bir koleksiyoner ile iki ayrı müzayede evinden teslim alınıp, Türkiye’ye iadeleri sağlanan ve Antalya Müzesi’nde koruma altına alınan 9 parçadan oluşan 6 eser, 13 Kasım Pazar günü ziyaretçileriyle buluştu.
Anadolu’dan kaçak yollarda yurt dışına çıkarılan tarihi miras, Kültür ve Turizm Bakanlığı birimleri, Antalya ve Burdur Müze Müdürlükleri, Manhattan Bölge Savcılığı ile Amerikan İç Güvenlik ve Ä°stihbarat Biriminin ortak çabaları sonucu Türkiye’ye döndü. Roma Ä°mparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli ve Antalya’daki Perge Antik Kenti’nden Roma Dönemi’ne ait dört parçadan oluÅŸan sütunlu lahit iade edildi. Verus’un heykeli, günümüze ulaÅŸabilen insan boyutundaki nadir bronz heykellerden biri…
Yıllar önce ABD’ye kaçırılan Roma İmparatoru Verus’un Heykeli Türkiye’ye geri döndü
Roma Ä°mparatoru Verus’un bronz heykeli dahil olmak üzere Türkiye’den kaçırılan birçok tarihi miras evine geri döndü. Anadolu topraklarından kaçırılan tarihi eserler yurda geri döndü. Roma Ä°mparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli baÅŸta olmak üzere birçok tarihi eser yeniden ait olduÄŸu coÄŸrafyada…
Lucius Verus’un bronz heykeli ile birlikte Antalya’da bulunan Perge Antik Kenti’nden kaçırılmış sütunlu lahit parçaları da yurda dönen eserler arasında. Tarihi eserler, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın çalışmaları sonucunda Amerika BirleÅŸik Devletleri’nden Türkiye’ye iade edildi. Roma Ä°mparatoru Verus’un Heykeli oldukça nadirdi…
Ekipçe yürütülen çalışmaların sonucunda Amerikalı koleksiyonerdeki Burdur’un Bubon Antik Kenti’nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli iaede edildi.
İmparator Verus’un heykeli, bugünlere kalmayı başaran insan boyutlarındaki nadir bronz heykellerden birisi olarak tanınıyor. Antik çağdan bronz döküm heykeller, çoğunlukla eritilerek başka heykellerin yapımında kullanıldığı için günümüze kalmakta güçlük çekiyorlar.
