Toplam 570 eserin yer aldığı büyük sergide, yurt dışından Türkiye’ye iadesi sağlanan 485 tarihi eser de ilk kez ziyaretçilerin beğenisine sunuldu. Altı ay boyunca ziyarete açık kalacak olan sergi, yalnızca arkeoloji meraklılarını değil, sağlık tarihiyle ilgilenenleri de kendine çekecek.
Bu önemli sergide, Isparta’nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nden çıkarılan nadir bir eser de dikkat çekiyor. 2024 yılında Antiokheia’daki Aedilicus Tepesi’nde, bir kilisenin çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan tılsımlı amulet, antik dönemde kanser hastalığına karşı umut kaynağı olarak kullanılan bir kolye olmasıyla öne çıkıyor.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, eserin önemine dikkat çekerek, “Amulet, günümüzün en tehlikeli hastalığı olan kanserin Antik Çağ’daki bilgi kökenlerini anlamamız açısından çok önemli bir buluntu. Hikâyesi de oldukça etkileyici; kızının hastalığına çare arayan bir baba, onun iyileşmesi için bu tılsımlı taşı yaptırıp boynuna taktırmış. Kolye üzerinde bir yüzünde yengeç figürü, diğer yüzünde ise dualar yer alıyor” ifadelerini kullandı.
Özhanlı ayrıca “kanser” kelimesinin kökenine değinerek, Antik Dönem’in en önemli hekimlerinden Galen’in, kanserli dokunun damarlarının yengeç bacaklarına benzetilmesiyle Yunanca “yengeç” anlamına gelen karkinos sözcüğünü kullandığını, buradan da bugünkü “kanser” kelimesinin türediğini hatırlattı.
Amuletin yalnızca bir tılsım değil, aynı zamanda Tanrı’ya yönelmenin ve çaresizlik içinde umut aramanın sembolü olduğunu belirten Özhanlı, “Bu eser, Anadolu’da bugüne kadar bulunan en iyi korunmuş ve en anlamlı örneklerden biri. Hem dini, hem tıbbi hem de kültürel açıdan büyük bir değer taşıyor” dedi.
Antiokheia’da bir dönem Asklepion yani bir tıp merkezi bulunduğunu hatırlatan Prof. Özhanlı, amuletin aynı zamanda dönemin sağlık anlayışına da ışık tuttuğunu vurguladı. Değerli taştan yapılmış bu kolyenin, farklı kişiler tarafından şifa umuduyla uzun yıllar boyunca kullanıldığı ve 10. yüzyılda bulunduğu bölgeye düşmüş olabileceği tahmin ediliyor.
Sergideki bu özel buluntu, yalnızca tarih meraklılarını değil, tıp tarihiyle ilgilenen araştırmacıları da etkileyecek. Uzmanlara göre, amulet sayesinde Yalvaç ve Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nin adı milyonlarca ziyaretçi tarafından duyulacak.
